سابقه و هدف: شناخت و تعدیل عوامل خطرساز بیماری عروق کرونر (CAD) همراه با کشف زودرس آنها نقش مهمی در کنترل علایم بالینی، عوارض و مرگ و میر این بیماران داشته و کوشش در جهت شناخت و افزایش آگاهی و نگرش مردم در این زمینه نقش به سزایی دارد. مواد و روشها: این مطالعه به صورت مقطعی (توصیفی- تحلیلی) و نمونه گیری به روش تصادفی ـ ساده بوده است. مطالعه بر روی 1500 نفر از جمعیت 20 تا 70 ساله شهرستان بابل انجام شد به طوری که شهر به 5 منطقه تقسیم و به هر منطقه 300 پرسشنامه اختصاص داده شد. پس از تکمیل پرسشنامه حاوی 32 سوال به تحلیل داده ها پرداخته شد.یافته ها: از میان نمونه ها 58.6% را مردان و 41.4% را زنان تشکیل می دادند. در مورد علایم بیماری عروق کرونر 62.7% مردم آگاهی ضعیف و 4.2% آگاهی خوب داشتند. 27.9% مردم نگرش ضعیف، 36% نگرش خوب37.7% مردم عملکرد ضعیف و 14.6% عملکرد خوب داشتند. در مورد عوامل خطرساز بیماریهای عروق کرونر65.3% افراد آگاهی ضعیف و 0.9% آگاهی خوب داشتند 43.5% از افراد نگرش ضعیف، 6.5% نگرش خوب،53.7% از افراد عملکرد ضعیف و فقط 0.9% عملکرد خوب داشتند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه که مردم شهر بابل (به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای شمال کشور) در مورد علایم بیماری عروق کرونر و عوامل خطرساز آنها آگاهی ضعیف، نگرش متوسط داشتند، برنامه ریزی در جهت ارتقای آگاهی، نگرش و عملکرد مردم به عنوان گام مهم، پیشگیری از بیماریهای عروق قلبی الزامی می باشد.

مقدمه: چاقی تاثیر زیادی بر عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی دارد. در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، توجه کافی به عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی، مورد غفلت قرار گرفته است. شواهد بیان گر آن است که کشورهای آسیایی نیز مانند جوامع غربی در معرض اپیدمی عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی هستند. در ایران بررسی های اندکی پیرامون ارتباط چاقی زنان با عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی انجام شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین چاقی و عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی در زنان تهرانی بود (مطالعه قند و لیپید تهران).مواد و روش ها: در مطالعه مقطعی حاضر یک نمونه 5789 نفری از زنان 69-18 ساله، از میان شرکت کنندگان در مطالعه قند و لیپید تهران انتخاب گردید. فشارخون سیستولی و دیاستولی، وزن و قد آزمودنی ها اندازه گیری، و نمایه توده بدن محاسبه گردید. غلظت کلسترول، تری گلیسرید و کلسترول ـ HDL در سرم آزمودنی ها اندازه گیری، و کلسترول ـ LDL محاسبه گردید. از هر دو روش آنالیز آماری توصیفی و تحلیلی استفاده شد. متغیرهای مخدوش کننده با استفاده از رگرسیون لجستیک کنترل گردید.یافته ها: 29.1% خانم ها چاق بودند. با افزایش سن، میانگین نمایه توده بدن، تری گلیسرید، کلسترول، کلسترول ـ LDL، فشارخون سیستولی و دیاستولی افزایش، و میانگین کلسترول ـ HDL کاهش اندکی را نشان داد. در زنان چاق در مقایسه با زنان دارای سطح وزن طبیعی، احتمال افزایش سطح تری گلیسرید در سرم (2.63-3.87=ضریب تغییرات و 3.19=نسبت شانس)، افزایش کلسترول خون (1.85-2.49=ضریب تغییرات، 2.15= نسبت شانس)، افزایش سطح کلسترول ـ =1.59-2.19) LDL ضریب تغییرات، 1.87=نسبت شانس)، کاهش سطح کلسترول ـ =1.3-1.52) HDL ضریب تغییرات، 1.41=نسبت شانس)، افزایش فشار خون سیستولی (2.63-3.87=ضریب تغییرات، 3.19=نسبت شانس) و افزایش فشارخون دیاستولی (3.04-4.78=ضریب تغییرات، 3.81=نسبت شانس) بیشتر بود.نتیجه گیری: شیوع بالای چاقی و عوامل خطرساز بیماری های غیرواگیر در زنان تهرانی، ضرورت پیشگیری موثر و انجام برنامه های ارتقا سلامت در زنان را گوشزد می نماید.

مقدمه: احتمال چاقی در کودکان متناسب با چاقی والدین افزایش می یابد. هدف از این مطالعه بررسی همبستگی فامیلی چاقی مرکزی و عوامل خطرساز بیماری های قلبی - عروقی بوده است.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در 787 زوج مادر ـ دختر شرکت کننده در مطالعه قند و لیپید تهران در سه گروه سنی 9-3 سال، 15-10 سال و 20-16 سال انجام شده است.یافته ها: تعداد دختران مبتلا به چاقی مرکزی به صورت معنی داری در مادران مبتلا به چاقی مرکزی بیشتر بود (p=0.0001). شاخص های چاقی مرکزی در دختران همبستگی مشخص و مثبتی با این شاخص ها در مادرانشان داشت (r=0.39، r=0.42 و r=0.46 برای دور کمر به ترتیب در سه گروه سنی). همبستگی بین شاخص های چاقی مرکزی و فشارخون سیستولیک، فشارخون دیاستولیک، قندخون ناشتا، کلسترول تام، تری گلیسرید و کلسترول LDL  در مادران (r=0.34، r=0.30، r=0.28، r=0.19، r=0.32 و r=0.13) و دختران (r=0.33، r=0.27، r=0.17، r=0.16، r=0.26 و r=0.20) مثبت و معنی دار بود. همبستگی بین شاخص های چاقی مرکزی و HDL-C در مادران (r=-0.21) و دختران (r=-0.18) منفی و معنی دار بود. با افزایش سن همبستگی شاخص های چاقی مرکزی در مادران و دختران افزایش می یافت. بعد از تعدیل عوامل خطرساز بیماری های قلبی - عروقی افراد بر اساس دور کمر، همبستگی مادر - دختر معنی دار باقی ماند.نتیجه گیری: همبستگی واضح شاخص های چاقی مرکزی بین مادران و دختران می تواند نشان دهنده نقش کلیدی مادر در پیشگیری از چاقی و پیامدهای بالینی آن، به ویژه در خانواده های در معرض خطر باشد.

مقدمه: کمبود سطح ویتامین D در تمام دنیا شایع است و رابطه ثابت شده ای با افزایش شیوع دیابت نوع 2، سندرم متابولیک، مقاومت به انسولین، و احتمالا خطر بروز بیماری های قلبی ـ عروقی دارد. هدف از این مطالعه بررسی رابطه کمبود 25 هیدروکسی ویتامین D با عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی در بیماران دیابتی نوع 2 بود. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در 119 بیمار سرپایی مبتلا به دیابت نوع 2 در مرکز تحقیقات غدد درون ریز مشهد انجام شد. ابتدا بیماران دارای شرح حال مثبت بیماری های قلبی ـ عروقی حوادث مغزی و بیماری های عروق محیطی از سایرین جدا شدند. در سایر بیماران اقدام های تشخیصی برای تایید یا رد این بیماری ها انجام شد. از تمام بیماران نمونه برای بررسی سطح سرمی پروتئین C-reactive protein، آلبومین ادراری، انسولین، هموسیستئین، قندخون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله، اسیداوریک، لیپیدها و سطح ویتامین D گرفته شد و رابطه سطح ویتامین D با بیماری های قلبی ـ عروقی و سطح آزمایشگاهی عوامل های خطرساز این بیماری ها سنجیده شد. یافته ها: سن متوسط بیماران 55.3±11.2 سال و متوسط سطح سرمی ویتامینD ، 32.4±21.6 نانوگرم در میلی لیتر بود. شیوع کمبود ویتامین D در بیماران %26.1 ارزیابی شد که این میزان تفاوت معنی داری با گروه شاهد سالم همزمان نداشت (P=0.12). در مجموع، 36 (%30.3) از بیماران درگیری قلبی ـ عروقی داشتند. رابطه کمبود ویتامین D  با این درگیری معنی دار نبود (P=0.11). بیماران دچار کمبود ویتامین D تفاوت واضحی در نمایه توده بدن (P=0.003)، وجود سندرم متابولیک (P=0.05)، سطح (P=0.009) CRP، میکرآلبومینوری (P=0.04) و میزان فیلتراسیون گلومرولی (P=0.02) در مقایسه با بیماران دارای سطح طبیعی ویتامین D داشتند. سطح ویتامین D رابطه ای با میزان قندخون ناشتا، هموگلوبین گلیکوزیله، پروفایل چربی ها، هموسیستئین، اسیداوریک و میزان مقاومت به انسولین نداشت. نتیجه گیری: رابطه آماری معنی دار بین کمبود ویتامین D و عوامل های خطرساز قلبی ـ عروقی وجود دارد، ویتامین D به نظر می رسد در سلامت سیستم قلبی ـ عروقی نقش داشته باشد.

مقدمه: هدف پژوهش کنونی، بررسی وضعیت دریافت فروکتوز رژیم غذایی و ارتباط آن با عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی در بزرگسالان تهرانی است. مواد و روش ها: مطالعه مقطعی حاضر با استفاده از داده های افراد بزرگسال 19-70 ساله شرکت کننده در مرحله سوم مطالعه قند و لیپید تهران انجام شد. داده های مربوط به رژیم غذایی افراد، با استفاده از یک پرسش نامه روا و پایای نیمه کمی بسامد خوراک، با 168 قلم غذایی ارزیابی گردید و مجموع فروکتوز طبیعی موجود در میوه و سبزیجات، و فروکتوز افزودنی موجود در غذاهای صنعتی دارای شیرین کننده های افزودنی، بعنوان فروکتوز کل رژیم غذایی محاسبه گردید. یافته ها: 45% افراد شرکت کننده، مردان با میانگین سنی 40±14 سال و 55%، زنان با میانگین سنی 38±13 سال بودند. میانگین دریافت کل فروکتوز رژیم غذایی در مردان 46.5±24.5 گرم و در زنان 37.3±24.2 گرم در روز بود. ارتباط مثبت معنی دار میان دریافت فروکتوز رژیم غذایی و نمایه توده بدن (β=0.03, P<0.001 به ترتیب در مردان و زنان)، دور کمر (β=0.15, 0.10, P<0.001 به ترتیب در مردان و زنان)، فشار خون سیستولی ( β=0.09, 0.12, P<0.01به ترتیب در مردان و زنان) و فشار خون دیاستولی ( β=0.13, 0.80, P<0.01به ترتیب در مردان و زنان) و غلظت قند خون ناشتا در مردان (β=0.01, P<0.05) مشاهده شد. نتیجه گیری: دریافت بالای فروکتوز رژیم غذایی می تواند اثرات نامطلوبی بر عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی داشته باشد.

مقدمه: بیماریهای قلبی - عروقی به شایع ترین بیماریهای جوامع در حال توسعه - به ویژه مناطق شهری - تبدیل شده است. با توجه به این مساله که نسبت سالمندان در کل جامعه رشد بسزایی دارد، این مطالعه جهت تعیین شیوع عوامل خطرساز بیماریهای قلبی - عروقی در سالمندان ساکن منطقه 13 شهرداری تهران طراحی شد مواد و روشها: از 15005 نفر بالای 3 سال تحت پوشش مطالعه قند و لیپید تهران، 1799 نفر 60 ساله و مسن تر بودند. شیوع و توزیع پرفشاری خون، استعمال سیگار، اختلالات لیپید خون، دیابت و چاقی در بین این افراد بررسی شد. همچنین دریافت های تغدیه ای در یک زیر گروه 54 نفره به کمک پرسشنامه یادآمد غذایی 24 ساعته (میانگین دو روز) برآورد گردید.یافته ها: درصد زنانی که 2 یا بیش از 2 ریسک فاکتور قلبی - عروقی داشتند، به طور معنی داری بیشتر از مردان بود (74 درصد در مقابل 53 درصد، P<0.001). 55 درصد زنان و 25 درصد مردان سطح سرمی کلسترول بالا داشتند (بیشتر یا مساوی 240 میلی گرم در دسی لیتر). شیوع دیابت و اختلال تحمل گلوکز (IGT) به ترتیب 26.2 درصد و 20.8 درصد بود. شیوع چاقی (نمایه توده بدنی مساوی یا بزرگتر از 30 کیلوگرم بر متر مربع) 15 درصد در مردان و 36 درصد در زنان ارزیابی گردید. همچنین 55 درصد مردان و 94 درصد زنان نسبت کمر به باسن (WHR) بالا داشتند (بالاتر از 0.95 در مردان و 0.8 در زنان). میانگین درصد انرژی به دست آمده از کربوهیدرات ها، پروتیینها و چربیها به ترتیب 60.5±8.0، 11.5±2.0 و 8.9±27.9 بود.نتیجه گیری: شیوع عوامل خطرساز بیماریهای قلبی - عروقی در میان سالمندان ساکن منطقه 13 شهر تهران بسیار بالاست. راهکاری عملی و موثر جهت تغییر شیوه زندگی جامعه به منظور کاستن از عوامل خطرساز بیماریهای قلبی - عروقی موکدا  پیشنهاد می گردد.

مقدمه: در یائسگی، تغییر در توزیع چربی بدن موجب افزایش خطر بیماری های قلبی ـ عروقی و متابولیکی می گردد. پیش بینی بیماری های قلبی ـ عروقی با استفاده از شاخص های تن سنجی مرتبط با عوامل خطر در زنان یائسه، بسیار اهمیت دارد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، تعیین ارتباط بین دور کمر، BMI وConicity با عوامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی گلوکز و انسولین سرم (دیابت)، فشار خون بالا، دیس لیپیدمی می باشد. مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی توصیفی، 250 زن یائسه غیر سیگاری به طور تصادفی انتخاب شدند و اندازه گیری های دور کمر،BMI وconicity صورت گرفت، سپس برای هر فرد یک پرسشنامه 3 روزه یادآمد خوراک و یک پرسشنامه بسامد خوراک تکمیل گردید. میزان گلوکز، تری گلیسرید، کلسترول ـHDL، کلسترول ـ LDL و انسولین سرم ناشتا در افراد اندازه گیری شد. یافته ها: ارتباط معنی داری بین دور کمر با فشار خون سیستولی (r=0.255, P=0.002)، دور کمر با conicity (r=0.67, P=0.0001)، BMI باconicity (r=0.31, P=0.0001)، conicity با فشار خون سیستولی (r=0.31, P=0.009) و نیز بین BMI با فشار خون سیستولی (r=0.21, P=0.009) وجود داشت. هم چنین بین فشارخون دیاستولی با فشار خون سیستولی (P=0.002)، بین انسولین سرم با فشار خون سیستولی (r=0.21, P=0.008) و نیز بین کلسترول تام با فشار خون سیستولی (r=0.2, P=0.013) رابطه آماری معنی داری دیده شد. نتیجه گیری: دور کمر ارتباط مثبتی با فشار خون سیستولی و ابتلا به دیابت، و نیز BMI ارتباط مثبت معنی داری با فشار خون سیستولی داشت، هم چنین conicity ارتباط مثبت معنی داری با فشار خون سیستولی، تری گلیسرید و گلوکز سرم را نشان داد.

مقدمه: سندرم X یا سندرم مقاومت به انسولین یا سندرم متابولیک، مجموعه ای از عوامل خطرساز است که منجر به دیابت، قلبی ـ عروقی و مرگ و میر ناشی از این بیماری ها می شود. با توجه به نقش مهم استرس اکسیداتیو در ایجاد عوارض این سندرم، هدف از این مطالعه بررسی اثر مکمل ویتامین E بر مقاومت به انسولین و سایر عوامل خطرساز در بیماران مبتلا به سندرم متابولیک بود. مواد و روش ها: در یک مطالعه کارآزمایی بالینی و تصادفی دوسوکور، 70 بیمار مبتلا به سندرم متابولیک (45 زن و 25 مرد) با دامنه سنی 29 تا 57 سال، به طور تصادفی به دو گروه دریافت کننده 400 میلی گرم ویتامین (n=35) E و شاهد (دریافت کننده دارونما، n=35) به مدت 3 ماه تقسیم شدند. پرسشنامه 24 ساعته خوراک در ابتدا و پایان ماه های اول، دوم و سوم برای هر بیمار تکمیل شد. مقادیر سرمی گلوکز (به روش آنزیماتیک)، انسولین (به روش رادیوایمونواسی)، لیپوپروتئین ها (به روش آنزیمی)، اسیداوریک وCRP  (به روش رنگ سنجی) در شروع و پایان مطالعه اندازه گیری شد. برای آنالیز آماری از آزمون های تی، جفتی، آزمون مجذور خی و آنووا استفاده شد. یافته ها: کاهش معنی داری در فشارخون سیستولی و دیاستولی در گروه مصرف کننده ویتامین E در پایان مطالعه در مقایسه با شروع مطالعه (به ترتیب P=0.001 و P=0.009) و هم چنین تفاوت معنی دار فشارخون سیستولی در پایان مطالعه بین دو گروه وجود داشت (P=0.003). در گروه مصرف کننده ویتامین E، غلظت گلوکز و تری گلیسرید سرم نیز در پایان مطالعه در مقایسه با شروع مطالعه کاهش معنی داری داشت (به ترتیب P=0.03 و P=0.01). به طوری که میزان گلوکز و تری گلیسرید در گروه مصرف کننده ویتامین E از 114.07±9.64 و 221.8±59.54 میلی گرم در دسی لیتر به ترتیب 101.05±9.7 و 197.65±56.77 میلی گرم در دسی لیتر کاهش یافت. کاهش معنی داری در گلوکز و تری گلیسرید سرم در پایان مطالعه بین دو گروه وجود داشت (به ترتیب P=0.02 و P=0.04). اختلاف معنی داری در میزان انسولین سرم و مقاومت به انسولین در گروه مصرف کننده ویتامین E در پایان مطالعه در مقایسه با شروع مطالعه (به ترتیب P=0.03 و P=0.04) وجود داشت. میزان انسولین سرم از 8.3±1.6 میکرو واحد در میلی لیتر در گروه مصرف کننده ویتامین E به 7.48±1.55 میکروواحد در میلی لیتر کاهش یافت. نتیجه گیری: تجویز 400 میلی گرم ویتامین E به مدت 3 ماه در بیماران مبتلا به سندرم متابولیک باعث بهبود فشارخون، تری گلیسرید، گلوکز، انسولین و مقاومت به انسولین شد.

مقدمه: بر خلاف روند شیوع دیابت در سنین مختلف، بیشتر برنامه های آموزش دیابت برای بالغین جوان و یا بیماران تازه تشخیص داده شده، طراحی و اجرا گردیده است. این پژوهش، با هدف ارزشیابی برنامه آموزش تغذیه بر شاخص های سوخت و ساز، تن سنجی و فشارخون سالمندان بالای 60 سال مبتلا به دیابت نوع 2 انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، 100 سالمند با سن بالای 60 سال و مبتلا به دیابت نوع 2 شرکت نمودند. سالمندان به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند و داده های دو گروه، در دو زمان قبل و 3 ماه پس از مداخله آموزش تغذیه، جمع آوری گردید. سپس داده ها به وسیله نرم افزار SPSS و آزمون های آماری مناسب، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش در گروه مداخله، کاهش معنی داری را در میانگین وزن (1.3 کیلوگرم)، نمایه توده بدن (0.48 کیلوگرم بر مترمربع)، تری گلیسیرید (18.25 میلی گرم)، قند خون ناشتا (19.5 میلی گرم در صد میلی لیتر) و هموگلوبین گلیکوزیله (0.36%) نشان داد. در مورد میزان لیپوپروتئین سبک، لیپوپروتئین سنگین و فشار خون، اختلاف معنی داری بین دو گروه مداخله و کنترل دیده نشد. نتیجه گیری: آموزش تغذیه تئوری محور، در مدت 3 ماه سبب کاهش شاخص های بیوشمیایی و تن سنجی سالمندان (<60) مبتلا به دیابت نوع 2 گردید که این امر به نوبه خود می تواند سبب کاهش عوارض عروق کوچک و بزرگ مرتبط با بیماری دیابت شود.